Każdy komputer czy smartfon musi gdzieś przechowywać dane – od systemu operacyjnego, przez aplikacje, programy, aż po nasze zdjęcia i dokumenty. Większość użytkowników, szczególnie tych nieco starszych, zna pojęcie „dysku twardego”. Ci młodsi mówią o bliżej nieokreślonej „pamięci”. A co tak naprawdę pozwala gromadzić pliki na naszych urządzeniach? Coś, co kiedyś było rozmiarów szafy, a dzisiaj mieści się w dłoni.
Fot. 1. Dyski HDD i SSD - Wikimedia Autorstwa User5515
Jak to się zaczęło? Krótka historia dysków
Historia przechowywania danych w komputerach zaczęła się w 1956 roku, kiedy IBM zaprezentował pierwszy dysk twardy – IBM 350. Urządzenie ważyło blisko tonę, miało rozmiar dwóch dużych lodówek i oferowało zawrotną (jak na tamte czasy) pojemność 3,75 MB. Dane były zapisywane magnetycznie na obracających się talerzach, a dostęp do nich możliwy był w sposób losowy – co stanowiło ogromny krok naprzód względem taśm magnetycznych.
Fot. 2. Częściowo zdemontowany dysk twardy IBM 350 - Wikimedia Autorstwa vnunet.com
W latach 60. i 70. kolejne modele były coraz mniejsze, szybsze i bardziej pojemne. W 1973 roku IBM opracował tzw. technologię Winchester, w której głowice parkowały bezpośrednio na powierzchni talerzy – rozwiązanie to obniżyło koszty i uprościło konstrukcję dysków. W kolejnych dekadach zmniejszano średnicę talerzy – z 14 do 8, 5,25, 3,5 i ostatecznie 2,5 cala – co otworzyło drogę do montowania dysków w komputerach osobistych, a później także w laptopach.
Na przełomie lat 80. i 90. dyski HDD stały się standardowym wyposażeniem komputerów, oferując coraz większe pojemności – od kilku megabajtów, przez gigabajty, aż po terabajty danych w XXI wieku. Ich działanie opierało się jednak cały czas na technologii magnetycznej i ruchomych elementach – talerzach i głowicach.
Przełom nastąpił w latach 2000., gdy do użytku zaczęły wchodzić dyski SSD (solid-state drive) – bez ruchomych części, bazujące na pamięci flash. Pierwsze komercyjne SSD pojawiały się już w latach 90., ale były bardzo drogie i miały niewielką pojemność. W 2006 roku Sony Vaio UX90 był jednym z pierwszych laptopów z dyskiem SSD o pojemności 16 GB, a chwilę później Apple i inni producenci zaczęli stosować je w ultrabookach.
W kolejnych latach spadały ceny pamięci flash, rosły pojemności i prędkości, a SSD zaczęły stopniowo wypierać HDD – najpierw w laptopach i komputerach premium, a później także w popularnych modelach. Dziś niemal wszystkie nowe laptopy posiadają dysk SSD, a HDD coraz częściej wykorzystywany jest głównie jako dodatkowy nośnik do archiwizacji danych.
HDD – klasyk z talerzami
Dysk twardy HDD to urządzenie do przechowywania danych w komputerach, działające w oparciu o elementy mechaniczne. W jego wnętrzu znajdują się wirujące talerze pokryte warstwą magnetyczną oraz głowice odczytujące dane. Zaletą HDD jest duża pojemność za niewielką cenę.
Fot. 3. Różne rozmiary dysków HDD - Wikimedia Autorstwa Paul R. Potts
HDD mają też wady: są wolniejsze, bardziej podatne na awarie (przez ruchome części), zużywają więcej energii i potrafią hałasować. Mimo to nadal dobrze sprawdzają się tam, gdzie liczy się przestrzeń na dane, np. w serwerowniach czy do przechowywania backupów.
SSD – rewolucja bez ruchomych części
Prawdziwy przełom nastąpił wraz z popularyzacją dysków SSD (solid-state drive), które nie mają żadnych elementów mechanicznych. Zamiast tego korzystają z pamięci flash, podobnej do tej w pendrive’ach. Efekt? Odczyt danych niemal natychmiastowy, brak hałasu i znacznie większa odporność na wstrząsy.
Fot. 4. 2,5-calowy dysk SSD o pojemności 100 GB - Wikimedia Autorstwa Dsimic
Choć pierwsze SSD były drogie i miały niewielką pojemność, dziś są powszechnie stosowane w laptopach i komputerach stacjonarnych. Prędkości zapisu i odczytu potrafią być nawet kilkudziesięciokrotnie wyższe niż w HDD, co przekłada się na szybsze uruchamianie systemu, wczytywanie programów i lepszą responsywność.
Podsumowanie
Dyski twarde przeszły długą drogę – od wielkości szaf po lekkie, energooszczędne i superszybkie nośniki. Dziś większość komputerów korzysta z SSD, ale HDD wciąż pozostaje obecny w wielu zastosowaniach. Oba rozwiązania mają swoje zalety, a ich odpowiednie zastosowanie pozwala w pełni wykorzystać możliwości współczesnych komputerów.
Źródło: Wikipedia