Tunel Gottarda to prawdziwy majstersztyk współczesnej inżynierii. Otwarty w 2016 roku, stał się najdłuższym i najgłębszym tunelem kolejowym na świecie. Rozciąga się na długości 57,09 km i przebiega pod Alpami na głębokości do 2450 metrów. Jego budowa nie tylko zrewolucjonizowała transport przez te majestatyczne góry, ale także w znaczący sposób wpłynęła na środowisko, zmniejszając liczbę ciężarówek na alpejskich drogach. Jak powstał ten gigant? Jakie wyzwania musieli pokonać inżynierowie?

Fot. 1. Wnętrze tunelu bazowego Gottarda na stacji wielofunkcyjnej Faido – Wikimedia – Autorstwa Hannes Ortlieb

Historia i tło projektu

Przełęcz Świętego Gotarda, którą tunel przecina w XIII wieku była jednym z kluczowych szlaków handlowych Europy. Przez długi czas jednak wiele stuleci pokonanie tego odcinka wiązało się z trudnościami – zimowe zaspy śnieżne czy stromizny były codziennością podróżników.

Pomysł budowy tunelu bazowego pojawił się już w latach 40. XX wieku, ale realne prace rozpoczęły się dopiero po szwajcarskim referendum w 1992 roku, gdy projekt połączeń kolejowych przez Alpy uzyskał poparcie 64% głosujących.

Fot. 2. Widok na Alpy z widocznym wjazdem do tunelu – Wikimedia – Autorstwa Zacharie Grossen

Budowa – wyzwania inżynieryjne

Budowa tunelu Gottarda była gigantycznym przedsięwzięciem, które wymagało zaawansowanych technologii i współpracy międzynarodowego zespołu inżynierów. W celu przyspieszenia prac wykorzystano cztery punkty dostępu: Erstfeld, Amsteg, Sedrun i Faido, a drążenie odbywało się równocześnie z kilku stron.

Wewnątrz zbudowano dwa równoległe tunele jednokierunkowe, połączone galeriami co 325 metrów, co zapewnia bezpieczeństwo i umożliwia ewakuację w razie wypadku. Wyjątkowe wyzwanie stanowiły ekstremalne temperatury, które wewnątrz skał dochodziły nawet do 46°C.

Ciekawostki techniczne i imponujące liczby

Tunel Gottarda to budowla, która zachwyca swoimi rozmiarami i rozwiązaniami technologicznymi. Całkowita długość tunelu, uwzględniając wszystkie jego odnogi, szyby i przejścia techniczne, wynosi aż 151,84 km. Aby go zbudować, użyto czterech ogromnych maszyn TBM, którym nadano imiona Sissi, Heidi, Gabi I i Gabi II. W optymalnych warunkach mogły wydrążyć do 30 metrów tunelu dziennie.  

Fot. 3. Głowica maszyny drążącej (TBM) użytej do drążenia tunelu, obecnie element ekspozycji w Pollegio – Wikimedia – Autorstwa Marcel Grieder - originally posted to Flickr as Used Drill Head of a TBM

Średnica każdej z rur tunelu to 9,58 metra, a różnica wysokości między północnym a południowym portalem wynosi 148 metrów. Przy budowie zatrudniono tysiące pracowników z różnych krajów, co czyniło projekt jednym z najbardziej międzynarodowych przedsięwzięć inżynieryjnych.

W najgłębszym miejscu tunel znajduje się pod 2,5 kilometra skał, co sprawia, że jest głębszy niż większość kopalni na świecie.

W sumie z budowy wydobyto 28,2 mln ton skał, co odpowiada masie pięciu Piramid Cheopsa! Te liczby i rozwiązania pokazują, jak ogromnym wyzwaniem była realizacja tego projektu.

Korzyści i znaczenie tunelu

Głównym celem budowy tunelu była poprawa transportu przez Alpy. Tunel umożliwia szybkie połączenie między północną a południową Europą, skracając czas podróży pociągiem między Zurychem a Mediolanem o godzinę. Ponadto, dzięki przeniesieniu transportu towarowego z ciężarówek na kolej, zmniejszono emisję dwutlenku węgla oraz ryzyko wypadków drogowych.

Fot. 4. Pociąg wyjeżdżający z tunelu – Wikimedia – Autorstwa Kabelleger / David Gubler

Warto również wspomnieć, że budowa tunelu miała ogromny wpływ na region Ticino, który zyskał lepszy dostęp do pozostałej części kraju, przełamując naturalną barierę Alp. Dla całej Europy tunel stał się symbolem efektywnego połączenia technologii, ekologii i międzynarodowej współpracy.

Podsumowanie

Tunel Gottarda to nie tylko najdłuższy tunel kolejowy na świecie, ale także świadectwo ludzkiej pomysłowości i determinacji. Jego budowa była wielkim wyzwaniem, które przyniosło ogromne korzyści dla transportu, środowiska i gospodarki. To inżynieryjne dzieło, które pokazuje, jak innowacyjne projekty mogą zmieniać świat, łącząc ludzi i kraje w sposób, o którym kiedyś mogliśmy tylko marzyć.

Źródło: Wikipedia.